کد مطلب:47634 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:19

گنجینه پرسمان » قرآن

لطفاً اسامي قرآن كريم، معناي لغوي و اصطلاحي آنها را همراه با آدرس بيان كنيد:

عناوين قرآن كريم، دو قسم است: 1. اسامي; 2. اوصاف.

اسامي: اسامي قرآن 55 و گاهي تا بيش از 90 مورد ذكر شده است. بيان همة آنها از حوصلة اين پاسخ نامه خارج است. از اين رو، فقط به ذكر چهار نام مشهور آن اكتفا ميكنيم:

1. قرآن: اين واژه يا از قَرْن و يا از قرأ به معناي، جمع، پيوند و ضميمه نمودن حروف و كلمات به يك ديگر در هنگام ترتيل است. قرن الشئ بالشئ; پيوند دادن چيزي به چيزي.; قرأ المأ في الحوض; آب را در حوض جمع كرد.

إِنَّ عَلَيْنَا جَمْعَهُو وَ قُرْءَانَهُو# فَإِذَا قَرَأْنَـَهُ فَاتَّبِعْ قُرْءَانَهُو # ثُمَّ إِنَّ عَلَيْنَا بَيَانَهُو ;(قيامه،17ـ19) چرا كه جمع كردن و خواندن آن بر عهدة ما است. پس هر گاه آن را خوانديم، از خواندن آن پيروي كن، سپس بيان (و توضيح) آن (نيز) بر عهدة ما است.(مفردات راغب اصفهاني، ص 413ـ414، مؤسسة مطبوعاتي اسماعيليان / تفسير نمونه، آيت اللّه مكارم شيرازي و ديگران، ج 27، ص 295ـ299، دارالكتب الاسلامية.)

2. كتاب; به معناي ضميمه كردن بعضي حروف بر بعضي ديگر به واسطة نوشتن است. البته گاهي به ضميمه كردن حروف به يكديگر به صورت لفظي نيز كتاب ميگويند; و به همين خاطر به آيات و كلام خدا كتاب گفته ميشود، و لو نوشته نشود.(مفردات، راغب اصفهاني، ص 440، مؤسسة مطبوعاتي اسماعيليان.) اين اسم، نزديك به صد مورد، از جمله در سورة ص آيه 29 آمده است.

3. ذكر; اين عنوان، به معناي يادآوري قلبي و زباني است.(همان، ص 181.) اين اسم، در 20 مورد از جمله سورة انبيأ آيه 50 براي قرآن به كار رفته است.

4. فرقان; اين عنوان به معناي جدا كنندة حق از باطل است.(همان، ص 392.) اين اسم در سورة فرقان آية 1 به كار رفته است.

سه عنوان كتاب، ذكر و فرقان، براي كتابهاي آسماني ديگر نيز ذكر گرديده و تنها عنوان قرآن، به صورت اسم خاص براي اين كتاب آسماني مطرح است.

اوصاف;

اوصاف، گاهي مستقيماً به صورت وصف براي نامهاي قرآن، كتاب و ذكر به كار رفتهاند، و گاهي به صورت غير مستقيم; در اين جا فقط به اوصاف مستقيم اشاره ميكنيم:

1. مجيد; به معناي با شكوه; سورة ق، آيه 1.

2. كريم; به معناي ارجمند; سوره واقعه، آيه 77.

3. حكيم; به معناي حكمتآموز; سوره يس، آيه 3.

4. عظيم; به معناي بزرگ; سوره حجر، آيه 87.

5. عزيز; به معناي قوي و محكم; سوره فصلت، آيه 41.

6. مبارك; به معناي خجسته; سوره انبيأ، آيه 50.

7. مبين; به معناي روشنگر; سوره حجر، آيه 1.

8. متشابه; به معناي همانند; (كتابي كه آياتش در لطف، زيبايي، عمق و محتوا همانند يك ديگر است) سورة زمر، آيه 23.

9. مثاني; به معناي مكرر; (تكراري شوقانگيز) سورة زمر، آيه 23.

10. عربي; به معناي زبان روشن، گويا و فصيح; سورة يوسف، آيه 2.

11. غير ذي عوج; به معناي كژ نبودن; سورة زمر، آيه 28.

12. ذي الذكر; به معناي پراندرز; سورة ص، آيه 1.

13. بشير; به معناي بشارتگر; سورة فصلت، آيه 2 و 3.

14. نذير; به معناي هشدار دهنده; سورة فصلت، آيه 2 و 3.

15. قيم; به معناي راست و درست; سورة كهف، آيه 1 و 2.

نام ديگر قرآن كه مشهور است و در قرآن نيست، عنوان مصحف است(ر.ك: درسنامة علوم قرآني، حسين جوان آراسته، ص 36ـ55، مركز انتشارات دفتر تبليغات اسلامي.)